Werkgroepen Natuurinclusief Onderwijs

Zo'n 75 personen vanuit ruim 50 organisaties zetten zich in één van de zes werkgroepen in voor de onderwijsambities en -acties uit de Agenda Natuurinclusief 2.0. Iedere werkgroep werkt aan een actielijn uit de Agenda 2.0. Op basis van hun actielijn hebben de werkgroepen taken geformuleerd waar ze dit schooljaar aan werken. 

Hieronder vind je alle werkgroepen en hun voorzitters, ieder expert in hun actielijn. We kijken uit naar een prachtig najaar, waarin we met elke groep een vliegende start kunnen maken! In de komende maanden stellen de werkgroepen zich kort voor en hieronder lees je meer over hun plannen. Wil je je geheugen opfrissen over de actielijnen? Bekijk dan de Agenda 2.0. 

Werkgroep 1a: Communicatie en community

De eerste actielijn (onderwijs in ontwikkeling) is opgedeeld in twee werkgroepen. Onder leiding van voorzitters Peter Luijten en Sofie Kreté houdt werkgroep 1a zich bezig met communicatie en community. Deze werkgroep gaat aan de slag op twee sporen:

Versterken van de community

We gaan aan de slag met het zichtbaar en vindbaar maken van de community. Er is eigenlijk al veel informatie over natuurinclusief onderwijs, en er zijn zo veel mensen die er op verschillende manieren aan werken. Wij willen zorgen dat mensen de voeding en inspiratie vinden die ze zoeken, en dat ze ook elkaar weten te vinden. Op deze manier verbinden en versnellen we de beweging naar natuurinclusief onderwijs.

Wat willen we als domein vertellen?

Ook buigen we ons over het narratief van natuurinclusief onderwijs. Het is een vrij nieuw begrip en daarom is ook de definitie van natuurinclusief onderwijs in beweging. Wij zoeken naar hoe we tot een gezamenlijke definitie komen en hoe we deze over kunnen brengen naar mensen binnen en buiten het collectief.”

We werken nauw samen met het traject Duurzame School, een interdepartementale werkgroep die zich richt op het verankeren van de thema’s duurzaamheid en circulaire economie in alle lagen van het onderwijs.

Werkgroep 2: Wereldburgerschapsonderwijs

De werkgroep Wereldburgerschapsonderwijs zet zich binnen het collectief in om de Wereldburgerschap-beweging in Nederland te versterken en verder te brengen. Voorzitter Miguel Heilbron vertelt daarover: “We richten ons specifiek op het Nederlandse primair & voortgezet onderwijs. Daarbij sluiten we ook aan bij onder andere SDG Doel 4, target 4.7. Ons doel is het bevorderen van de school als oefenplaats voor Wereldburgerschap. In de Agenda Natuurinclusief 2.0 wordt gesproken over natuurinclusief burgerschapsonderwijs. Als werkgroep kiezen we voor de term 'Wereldburgerschapsonderwijs'. Daarmee sluiten we beter aan bij de internationale literatuur en nationale initiatieven en ontwikkelingen. Denk bijvoorbeeld aan SDG Doel 4, Target 4.7 over onderwijs voor duurzame ontwikkeling en wereldburgerschap.”

Ontwikkelingen binnen het wereldburgerschapsonderwijs

“Het curriculum in Nederland is in beweging. Op dit moment worden de kerndoelen van het leergebied 'burgerschapsonderwijs' en andere leergebieden herzien. Verschillende werkgroepleden werkten mee aan de concept-kerndoelen hiervoor. Eind 2022 publiceerde de Coöperatie Leren voor Morgen samen met SME het onderzoek 'Leren voor duurzame ontwikkeling in het primair- en voortgezet onderwijs', waarbij een van de hoofdaanbevelingen is burgerschapsonderwijs en duurzaamheidsonderwijs sterker te integreren. Dit is één van de ontwikkelingen waarop we willen aanhaken.

Onze werkgroep bestaat inmiddels uit een paar subgroepen, die ieder een eigen taak oppakken. Dit schooljaar willen we bijvoorbeeld een conferentie organiseren om wereldburgerschapsonderwijs op Nederlandse basisscholen en middelbare scholen te stimuleren. Ook willen we aansturen op een alliantie van verschillende organisaties rondom wereldburgerschapsonderwijs in Nederland. We stemmen hiervoor op strategisch vlak af met de verschillende organisaties die in de werkgroep vertegenwoordigd zijn, we bepalen waar behoefte aan is en verkennen hoe we samen optrekken en elkaar versterken."

Samenwerking binnen de werkgroep

"Verschillende organisaties rondom wereldburgerschapsonderwijs en gerelateerde onderwerpen worden in onze werkgroep vertegenwoordigd. We zijn heel blij met de vertegenwoordiging vanuit Coöperatie Leren voor Morgen, Eco-Schools Nederland, Unesco Nederland, SDG Nederland, Nuffic, Teachers for Climate, centra voor natuur- en duurzaamheidseducatie, Stichting Wereldburger en meer! Ik ben benieuwd wie mogelijk verder nog aanhaakt en hoe we de beweging rondom wereldburgerschapsonderwijs in Nederland verder gaan brengen en versterken."

Werkgroep 3: Onderwijs voor een natuurinclusieve arbeidsmarkt

Op 5 september kwam de werkgroep Onderwijs voor een natuurinclusieve arbeidsmarkt voor het eerst bij elkaar. Deze groep bestaat uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, privaat-publieke samenwerkingen, onderzoekers, (v)mbo, hbo, wo en overheden. Wij spraken werkgroepvoorzitter Ine Sturkenboom over de plannen.

Natuurinclusieve vaardigheden op de arbeidsmarkt

“We willen naar voren halen aan welke vaardigheden voor een natuurinclusieve samenleving verschillende samenwerkingspartners behoefte hebben. Samen brengen we de juiste vaardigheden die toekomstige en huidige professionals in een natuurinclusieve samenleving nodig hebben. We bekijken dat bij de arbeidsmarkt, overheden en niet-gouvernementele organisaties en netwerken binnen de verschillende domeinen.”

Domeinoverstijgende samenwerking

“Aan de hand van de opgehaalde informatie geven we uiteindelijk handvatten aan het vervolgonderwijs pro, mbo, hbo en wo om aan de slag te gaan met deze vaardigheden binnen hun curricula. De verhalen, ervaringen en perspectieven koppelen we aan een concreet gebied met echte vraagstukken. De verhalen gaan over alle domeinen, dus we toetsen ze ook binnen de verschillende domeinen en andere werkgroepen. Een domeinoverstijgende samenwerking dus! Gelukkig hebben we zelfs een vertegenwoordiger van het domein Landbouw in ons midden. Een goede start dus met enthousiasme, actie en een prachtig plan!”

Werkgroep 5: Ondersteuningsstructuur natuur- en duurzaamheidseducatie (NDE)

Werkgroep 5 bestaat uit een brede vertegenwoordiging vanuit overheden (landelijk, provinciaal en gemeentelijk), het onderwijs, terreinbeherende organisaties en landelijke en natuurlijk ook lokale NDE organisaties. Arjan Klopstra (Vereniging GDO) is voorzitter is van deze werkgroep. Waar houdt deze werkgroep zich mee bezig? Arjan vertelt je er meer over!

“Natuurinclusief onderwijs vraagt om goed op elkaar afgestemde groene locaties en om organisaties die het onderwijs kunnen helpen bij het invullen van natuurinclusief onderwijs. Zowel op de school zelf als in de omgeving van de school. Met deze werkgroep willen we bijeenbrengen wat er nu al is en hoe we deze structuur kunnen versterken. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat iedere school in Nederland de toegang heeft tot deze ondersteuningsstructuur.”

Een sterke plek voor natuur in het onderwijs

“We hebben in Nederland een lange traditie van NDE in het onderwijs en er zijn vele organisaties die daarbij ondersteunen. We brengen als werkgroep in kaart wat de ontwikkeling is van NDE naar natuurinclusief. We zien ook dat de ondersteuning niet overal beschikbaar is en dat op veel plekken deze ook onder druk staat. Door samen een gedeelde visie te hebben op de ondersteuningsstructuur en ieders rol daarbij te erkennen willen we de onderlinge samenwerking versterken. Met als doel dat scholen de natuur een sterke plek geven in het onderwijs. “

Landelijke en lokale samenwerkingen

We doen dit komend jaar in nauwe samenwerking met het traject Duurzaamheid in het Onderwijs. Ook hebben we oog voor de afstemming met andere educaties zoals techniek en cultuur, onder andere in een werkgroep onder leiding van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ten slotte nemen we in onze visie mee dat we het onderwijs niet moeten overvragen maar juist in gezamenlijkheid tot natuurinclusief onderwijs willen komen.