Hoe meet je natuurinclusiviteit?
Hoe meet je Natuurinclusiviteit? Op de Natuurtop schrok de zaal er niet terug voor die vraag, en ging in op de uitnodiging van Koos Biesmeijer van Naturalis om hierover mee te denken. Er volgde een lange lijst met mogelijkheden voor sociaal-maatschappelijke, economische en ecologische indicatoren.
Is de Agenda Natuurinclusief er voor de mens of voor de natuur? “Dat levert, als je moet gaan meten of de natuurinclusieve samenleving op weg is, totaal verschillende indicatoren op”, vindt Koos Biesmeijer van Naturalis, nationaal onderzoeksinstituut op het gebied van biodiversiteit. Hij voert het woord in de workshop: Waar staan we in de transitie naar een natuurinclusieve samenleving ?
Monitoringsmethode Natuurinclusief
Naturalis is samen met Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), MVO Nederland, het RIVM en IUCN gevraagd om een natuurinclusieve samenleving te meten en een monitoringsmethodiek op te zetten.
“Dat is niet eenvoudig”, vertelt Biesmeijer. “Het is een zoektocht: welke indicatoren zijn nu de juiste?” Want voor Agenda Natuurinclusief heb je al te maken met negen domeinen (bouw, energie, landbouw, financiën, gezondheid, infrastructuur, onderwijs & bewustwording, vrijetijdseconomie en water) en drie belangrijke pijlers: de sociaal-maatschappelijke, economische en ecologische impact. “En dat voor de natuur én de mens… een behoorlijke spaghetti om het zo maar te noemen.”
Er zijn goede voorbeelden, zoals de Nieuwe Economische Index van MVO Nederland: het cijfer dat MVO Nederland jaarlijks toekent aan de duurzaamheid van de Nederlandse economie. En het Nationaal Dashboard Biodiversiteit, waarin kennis wordt gebundeld om te kunnen sturen op de Nederlandse biodiversiteitsdoelen en de voortgang daarvan te monitoren (zie kader).
Monitoring in een complexe context
Nationaal Dashboard Biodiversiteit
IUCN NL ontwikkelt in samenwerking met Naturalis, SoortenNL en Sovon het Nationaal Dashboard Biodiversiteit. In dit dashboard staat biodiversiteitsherstel tot 2030 centraal. Zowel Europese als Nederlandse doelen worden gebruikt als referentie.
Het Nationaal Dashboard Biodiversiteit biedt een overzicht van betrouwbare, wetenschappelijk onderbouwde en regelmatig geactualiseerde informatie over de biodiversiteit in Nederland. Deze informatie wordt verzameld vanuit verschillende bronnen, waaronder het Compendium voor de Leefomgeving.
Bron: Nationaal Dashboard Biodiversiteit | Compendium voor de Leefomgeving (clo.nl)
Nieuwe Economie Index 2023 (NEx)
16,5% van het Nederlands bedrijfsleven is duurzaam. Dat blijkt uit de Nieuwe Economie Index 2023 (NEx), het cijfer dat MVO Nederland jaarlijks toekent aan de duurzaamheid van de Nederlandse economie.
Het resultaat van de NEx is een gemiddelde score van zeven thema’s: Biodiversiteit, Circulaire economie, Nieuwe rijkdom, Echte prijzen, Transparante ketens, Circulair ondernemen en Groene energie zijn samengebracht tot één index. De ambitie is 100% met het streefdoel in 2030 20%.
Bron: Nieuwe Economie Index 2023: Nederlandse economie vertraagt in verduurzaming | MVO Nederland
Monitoringsmethode Natuurinclusief
Toen kwam de vraag van Biesmeijer om mee te denken over welke indicatoren ideaal zouden zijn en wat er al beschikbaar is. Welbekend zijn de Monitor Brede Welvaart en de Sustainable Development Goals (SDG) en bijvoorbeeld de Natuurladder van Dura Vermeers en Heijmans, maar er is meer, vanuit ieders eigen expertise en werkveld. De zaal bleek vol ideeën!
Voor sociaal-maatschappelijke indicatoren werd bijvoorbeeld genoemd:
Hoeveel overheden nemen al natuurinclusief als verplichting op in hun regelgeving, subsidies en aanbestedingen?
Neemt de bewustwording van het begrip ‘natuurinclusief’ toe onder kinderen?
Kun je via Google Maps, dat data bijhoudt waar mensen zijn, zien of er meer mensen in de natuur zijn?
Is ons egocentrisch wereldbeeld al opgeschoven naar ecocentrisch?
Hoe hoog ligt de acceptatiegrens voor natuur: accepteren we gemiddeld gezien bijvoorbeeld een ongemaaide berm?
Een gedragsexpert tot slot: uit gedragsonderzoek blijkt dat je goed zicht kunt krijgen op de ware bewustwording door te meten wat mensen doen (hoeveel mensen in hun werk of privéleven zich inzetten voor natuur), omdat dat bij mensen een verandering in de bewustwording realiseert, en niet wat mensen vinden of denken.
En voor de economische indicatoren:
Hoe vaak rekenen we natuurinclusief financieel door in oplossingsrichtingen?
Hoeveel Nature Based Solutions worden er uitgevoerd?
Nemen we ecologische voetafdrukken mee?
Voor de ecologische indicatoren:
Wat is de toename voor de groen-blauwe dooradering?